Zweden mag dan als land internationaal bekend staan als vooruitstrevend, de gemiddelde Zweed is eigenlijk heel behoudend, ja, ik zou zelfs willen zeggen: braaf. Dit is een opvallende contradictie, en ik denk dat zowel de innovatieve kracht als de behoudendheid Zweden tot één van de populairste landen van de wereld hebben gemaakt.
De braafheid van de gemiddelde Zweed merk je vooral in de meer landelijke omgeving en in de kleine dorpjes. En dan met name in het verkeer. De bedachtzaamheid waarmee de doorsnee Zweed zich in het verkeer begeeft is voor een Nederlander even wennen. Een Nederlander, zoals ik, die gewend is om assertief te rijden, en anticiperend een rotonde te naderen, moet oppassen om niet in levensgevaarlijke situaties te belanden. Wanneer de Zweed die voor je rijdt de rotonde nadert, staat hij al honderden meters van te voren op de rem. Eenmaal bij de rotonde aangekomen wordt er gestopt, gekeken, nog eens gekeken, en wanneer de kust veilig is en er in de wijde omtrek geen auto meer te bekennen is gaat de voet van de rem en je verwacht dat de Zweed zal gas geven en optrekken. Maar nee, net wanneer je zelf gas geeft, neemt de Zweed toch nog even gas terug en gaat voor de zekerheid nog een keer kijken. Dit heeft al meerdere malen tot bijna-botsingen geleid, en tot hier niet nader te herhalen scheldwoorden van mijn kant. Ongetwijfeld zijn de bedoelingen nobel en kan ik natuurlijk nog een lesje leren van deze zeer verantwoordelijke rijstijl. Maar er is toch iets dat mij irriteert.
De brave hendrik mentaliteit gaat me soms wat te ver. Zoals die keer dat ik een postpakketje zou ophalen op het postkantoor. Een vriendin had een paar exemplaren van mijn eerste uitgebrachte boek uit Nederland opgestuurd, zodat ik die kon signeren. Dit moest wel vlot gebeuren want de feestdagen kwamen eraan en ze wilde de boeken als cadeautje weggeven. Dus toen ik het briefje in mijn brievenbus kreeg dat het pakketje klaar lag ging ik direct naar de post, gevestigd in de plaatselijke Ica supermarkt. Gewapend met mijn ID kort (Zweeds identiteitsbewijs), en Nederlandse rijbewijs stond ik bij de balie. Toen ik aan de beurt was trok ik het briefje nét iets te enthousiast uit mijn tas, waardoor er een scheur in kwam. Ik lachte schaapachtig toen ik zag dat de ene wenkbrauw van de baliemedewerkster licht omhoog trok. Maar, het briefje was ondanks de scheur, nog goed te lezen. De dame scande de code van het papiertje en liep naar de opslagruimte om mijn pakje te halen. Toen ze om mijn ID bewijs vroeg haalde ik mijn Zweedse ID kaart tevoorschijn die ze met een gefronst voorhoofd bestudeerde. Ze haalde haar collega erbij en vroeg hem iets waarna hij ook een frons in zijn voorhoofd kreeg. Toen liet ze mij zien wat het probleem was: de naam op het pakketje was Tanja Lagerström en op mijn ID kaart Mattanja Dorothea Heinen. Ja, in Zweden mocht ik namelijk voor de officiële documenten niet mijn getrouwde naam houden, sterker nog, het is überhaupt nog maar de vraag of ze ons als getrouwd echtpaar beschouwen. Maar dat is weer een ander verhaal. Dus ik kan het ook niet helpen dat alleen mijn meisjesnaam op de ID kaart staat. Maar gelukkig had ik mijn rijbewijs, waar netjes op staat: Heinen e/v Lagerström. Nadat de dame ook dat kaartje aandachtig had bestudeerd, met nog steeds dezelfde frons, was haar conclusie: “ Nee mevrouw, we kunnen het pakje niet aan u meegeven”. “Nou breekt mijn klomp”, was de enige conclusie die in mij opkwam. Ik probeerde haar nog te overtuigen dat ik het toch echt was, getuige de twee identiteitsbewijzen mét foto en mijn naam. Maar ze was onvermurwbaar: het rijbewijs is geen Zweeds document, dus niet als zodanig geldig. Dus ik moest de boeken, die ik al in mijn hand had, achterlaten op het postkantoor, dat 10 km van mijn huis ligt. Ik ben niet gauw boos maar hier was wel een grens bereikt en ik griste het gescheurde briefje van de balie en mompelde zoiets als “Sweden is ridiculous” en stevende de Ica uit. De dame keek me met enigszins misprijzende blik na. Een meid van 20 die denkt dat ze de mensheid een dienst doet door de regels te handhaven in haar stomme Ica uniformpje. Grrr. Toen ik het thuis aan Eric vertelde zei hij in nog een paar nog onvriendelijkere, plat Amsterdamse bewoordingen hoe de ambtelijke mentaliteit nog eens Zwedens ondergang wordt en dat we dat eigenlijk zouden moeten boycotten. Maar ja, daar kom je ook niet zo ver mee. Dus toch maar de volgende dag terug, dit keer met Nederlands paspoort, hopend op een andere baliemedewerker. En gelukkig, dat was het geval. Geen enkel probleem, binnen 30 seconden had ik mijn pakketje in handen.
Inmiddels hebben we voor dit soort voorvallen een naam; een typisch gevalletje van “ …ja, die staat daar…”. Het is een citaat uit een briljant Nederlands reclamefilmpje van de OHRA, met de paarse krokodil die een meisje in het zwembad heeft laten liggen. Want ‘weinig rompslomp is wel zo prettig’. Gelukkig is overdreven braafheid niet alléén een Zweeds verschijnsel. Mochten Nederlanders hier trouwens eventueel een braaf imago hebben, dan heb ik dat even flink gerelativeerd. Met mijn rijgedrag (en nog Nederlandse kenteken) heb ik vast al menig gefronste wenkbrauw veroorzaakt.
Vorige column – Bolus – klik hier
Door: Tanja Lagerström
