Mijn moeder, 85 jaar jong, is rond de kerstdagen een weekje bij ons geweest. Het was een hele onderneming om haar hier te krijgen. Met vereende krachten hebben we als broers en zussen de operatie mogelijk gemaakt. Mama vond het allemaal heel erg spannend en dat resulteerde er bijna in dat ze de hele boel zou afblazen. Maar ze heeft toch doorgezet en gelukkig maar, want ze heeft er geen minuut spijt van gehad. Ze heeft gelukkig haar Zweedse schoonzoon al lang geleden in haar hart gesloten en heeft er alle begrip voor dat haar dochter langzamerhand ook meer en meer verzweedst.
In een half Zweeds, half Nederlands gezin is het onvermijdelijk om onze landen met elkaar te vergelijken, en dat doen we dan ook bijna dagelijks. Mijn man is overtuigd van de superioriteit van de meeste Zweedse dingen, met name koffie. Wij drinken dan ook veel koffie. Ik, als Nederlandse, was dat wel enigszins gewend, aangezien Zweden en Nederland niet heel ver van elkaar afstaan in de top tien van koffiedrinkende landen. Maar waar er bij mij nog een soort van vaste tijden gekoppeld waren aan het koffiedrinken, is die restrictie bij Eric totaal afwezig. Koffie drink je in Zweden zo vaak mogelijk. Als ontbijt, als tussendoor, (‘fika’), bij de lunch, direct na het avondeten, en later op de avond eventueel nog eens.
Mijn moeder, die normaal ook haar vaste tijdstippen van koffie drinken kent, wende er al gauw aan dat hier bij ons de percolator gedurende de hele dag staat te pruttelen. Gezelligheid kent geen tijd, dat is dan weer een heel Nederlandse uitdrukking, maar heel toepasselijk in dit geval. Bij de koffie eten we niet een koekje, maar nemen we de gelegenheid om lekkere koffiebroodjes (‘bullar’) te eten. Vooral rond de feestdagen natuurlijk. Op een van deze gelegenheden toen we een ‘kardemombulle’ bij de koffie serveerden, hoorde ik mama nadenkend zeggen: “Hmm, dit doet me ergens aan denken”…. Na een paar seconden wist ze het: “Ja, het lijkt wel op een bolus!” Eric probeerde zijn gezicht in de plooi te houden, want voor een Amsterdammer heeft het woord ‘bolus’ slechts één betekenis. De kinderen keken niet begrijpend naar oma, en ik was de enige die snapte wat ze bedoelde dus schoot ik haar te hulp: “Je bedoelt een Zeeuwse bolus denk ik?” “Ja inderdaad!” bevestigde ze. Maar die vergelijking vonden wij als liefhebbers van de kardemombulle niet opgaan, afgezien van de enigszins vergelijkbare vorm, en dat het gemaakt is van deeg. Gelukkig heb ik geen aanleg om dik te worden, maar ik moet zeggen dat de zoete verleidingen hier in Zweden veel moeilijker te weerstaan zijn dan in Nederland. Bakken is hier dan ook verheven tot kunst, en een must voor elke zichzelf serieus nemende huisvrouw. De ‘fika’ cultuur, koffie drinken met traditioneel minstens zeven verschillende huisgebakken lekkernijen, zit hier heel diep. Daar hoort ook een elegant servies bij, dus geen mok, maar kopjes met schoteltjes, en leuke servetjes. Een Zweedse vriend van ons die ook in Nederland is opgegroeid, heeft hier een mooi woord voor: ‘koffiefatsoen’. Dus, voor ons geen kleverige Zeeuwse bolus met een mok koffie, maar wel een kardemombulle, met koffie uit een klassiek Zweeds koffiekopje, en desnoods nog een paar andere lekkere bakseltjes. Wat ik dan wel weer een afknapper vind is dat ze er hier alleen maar ijskoude melk bij serveren. Dus mijn oplossing is, zoals meestal, het beste van twee werelden: ‘s ochtends bij het ontbijt koffie met hete gekookte melk in een kleine Nederlandse mok, en de rest van de dag zwarte koffie in een schattig Zweeds kopje. Met een kardemombulle. En dan die associatie met de bolus proberen te vergeten.
Vorige column – Hoe het begin – klik hier
Door: Tanja Lagerström
