Wegwijs in het Franse erfrecht

Hoe regelt u de nalatenschap als Nederlandse emigrant in Frankrijk? Want ook al ligt Frankrijk dicht bij Nederland, er gelden soms heel andere wetten en regels. Dit gaat zeker op voor het erfrecht. Waar in Nederland bij overlijden meestal de langstlevende partner de eerste erfgenaam is, zijn dat in Frankrijk de kinderen. Met bijvoorbeeld als gevolg dat bij overlijden van uw partner jullie gezamenlijke woning in Frankrijk plotseling eigendom is van uw (stief)kinderen. Frankrijkspecialiste Monique Rombouts van Frankrijknotaris.nl geeft antwoord.

Het Nederlandse en het Franse erfrecht bijten elkaar, vertelt Monique Rombouts. “Als iemand in Nederland komt te overlijden, gaat alles eerst naar de langstlevende partner. De kinderen krijgen hun deel van de erfenis pas wanneer beide partners overleden zijn. In Frankrijk is dat anders; daar zijn de kinderen de eerste erfgenaam. Bij overlijden van een ouder hebben zij direct recht op hun erfdeel.” Met name bij tweede huwelijken waarbij er ook kinderen uit het eerste huwelijk in het spel zijn, kan dat dramatische gevolgen hebben. “De langstlevende staat met lege handen, als je het niet goed geregeld hebt, en het huis in Frankrijk wordt eigendom van de kinderen”, schetst Rombouts het scenario dat zich dan kan voordoen.

Bloedlijn van levensbelang

Om de Franse erfrechtregels te illustreren geeft Rombouts een voorbeeld. “Een echtpaar woont in Frankrijk en beiden hebben kinderen uit een eerder huwelijk. De relatie met een van de kinderen is slecht. Volgens het Franse erfrecht gaat de erfenis bij overlijden van een van de partners naar alle kinderen, ook naar het kind waar geen contact mee is.” Een ander voorbeeld is dat van een samenwonend Nederlands stel in Frankrijk. “Hier hebben ze in Frankrijk geen regeling voor. Als je in Nederland samenwoont en kinderen hebt, gaat alles bij overlijden naar de langstlevende partner. In Frankrijk erven de kinderen alles. In het Franse erfrecht is de bloedlijn nu eenmaal van levensbelang. Hoe zuidelijker in Europa je komt, hoe meer dat het geval is.”

Trage afwikkeling

Nog een verschil tussen Nederland en Frankrijk: de snelheid van de afwikkeling van de erfenis, of in het geval van Frankrijk juist de traagheid. “De doorlooptijd van de afwikkeling is daar gemiddeld een jaar”, weet Rombouts, “terwijl het in Nederland binnen een paar weken geregeld kan zijn. Met de Franse bureaucratie kan het wel tot anderhalf jaar duren voordat een woning bij het kadaster op jouw naam staat. Als je de woning wilt verkopen, moet je dus wachten. Dat levert veel onbegrip op.” Een oplossing is echter in aantocht. Op 17 augustus wordt het nieuwe Europese erfrecht ingevoerd (zie kader). “Vanaf dan kun je zelf bepalen in welk land je de erfenis door een notaris wilt laten afwikkelen. In principe is het recht van het land waar je woont van toepassing, dus als je in Frankrijk woont, is dat het Franse erfrecht. Maar woon je als Nederlander in Frankrijk en heb je ook een huis in Nederland en/of bezit je de Nederlandse nationaliteit, dan heb je de mogelijkheid te bepalen dat het Nederlandse erfrecht van toepassing is. Op die manier hoef je geen genoegen meer te nemen met het Franse erfrecht en de trage Franse afwikkeling. Je kunt nu al anticiperen op deze nieuwe erfrechtverordening.” De introductie van het Europese erfrecht is tevens een uitkomst voor Nederlanders die al jaren in Frankrijk wonen en samengestelde gezinnen hebben. “Zij konden tot nu toe vaak niets doen”, vertelt Rombouts. “Ze konden wel in Frankrijk wonen met een Nederlands testament, maar dat is in Frankrijk meestal niet uit te voeren omdat het in strijd is met de Franse erfrechtregels.”

Belasting in beide landen

Rombouts adviseert om je ook goed te verdiepen in het fiscale aspect van erfrecht. “De verandering betekent niet dat je straks ook kunt kiezen in welk land je belasting betaalt. Ieder land heeft zijn eigen belastingen en dat blijft zo. Als erfgenaam in Frankrijk moet je daar dus successierecht betalen. Heb je een tweede huis in Frankrijk, dan betaal je in beide landen belasting.” De Frankrijknotatis.nl werkt voor deze ingewikkelde materie samen met een gespecialiseerd fiscaal adviesbureau en accountantskantoor in Frankrijk: RFN (www.rfn.fr).

Zet het op uw checklist

Het is het verstandigst om zaken rond uw testament meteen te regelen als u een woning in Frankrijk koopt. “Maar in de waan van de dag wordt het vaak vergeten”, merkt Rombouts. “Mensen kopen een huis en zijn druk met verhuizen en verbouwen. Maar als je toch bezig bent met het papierwerk rond de aankoop van je woning, kun je dit beter ook maar meteen regelen. Dan hoef je er daarna niet meer over na te denken.” Heeft u al een testament in Nederland, dan is dit niet vanzelfsprekend ook geldig in Frankrijk, benadrukt Rombouts. “Veel mensen hebben ooit een testament laten opstellen, toen de kinderen net geboren waren. Het is belangrijk na te laten kijken of het testament voldoet aan de vereisten voor het verdrag en of het werkt in Frankrijk; niet alleen op het gebied van de rechtskeuze, maar ook op het gebied van andere wet- en regelgeving in Frankrijk. Ook kan de persoonlijke situatie van mensen veranderd zijn ten opzichte van de periode waarin het testament opgesteld is. Kleine kinderen worden immers groot en krijgen zelf ook kinderen. Bij een emigratie zijn mensen vaak druk met het regelen van de visa, de school voor de kinderen, taalles en vergunningen… – en zo vergeten ze de huwelijkse voorwaarden en het testament. Als mensen ook dit op hun checklist voor emigratie zetten, zou ik heel gelukkig zijn.”

Meer weten? Klik hier.

Bron: VertrekNL emigratiemagazine nr. 20

About Redactie

Al sinds 1999 een gespecialiseerde uitgeverij in (auto)biografieën en uitgever van de magazines VertrekNL en Bommelglossy. Het complete fonds is via deze site te bekijken en rechtstreeks te bestellen.

Geef een reactie

*